ASPERGER SENDROMU

Asperger sendromu çocukluk döneminde başlayan ve sosyal etkileşimi zorlaştıran bir sorundur. En önemli belirtileri aşırı içe kapanıklık, iletişim sorunu ve beceri zayıflığıdır. Genel özellikleri itibarı ile otizme benzer. Tıpkı otizm gibi, asperger sendromu da nedeni tam olarak bilinmeyen ve bir ömür yaşamı etkileyen bir rahatsızlıktır.

Asperger sendromu, Doktor Hans Asperger tarafından tanımlanmış ve otizminin dışında tutulmuştur. Otizmden farklı olarak dil ve konuşma becerisinde gelişim geriliği yoktur. Asperger sendromunun belirtileri, diğer otizm spektrum bozukluklarından farklı olarak genellikle kendini daha büyük çocuklarda göstermektedir.

​

Asperger Sendromu Tanısı

​

Genellikle 4-11 yaşları arasında Asperger sendromu tanısı konulmakta olup, Aspergerin tipik özellikleri olan sosyal etkileşimde bozukluk, tekrarlayıcı davranışlar, bilişsel gelişim eksikliği ve aşırı içe kapanıklık aranır. Çocuklar farklı ortamlarda gözlemlenir ve öğrenme tarzı, motor gelişim, güçlü ve güçsüz yanları ve bağımsız yaşam becerilerine bakılır. Yetişkinlere Asperger tanısı koymak daha zordur. Otizmde olduğu gibi Asperger sendromunda da erken tanı çok önemlidir.

 

Asperger Sendromu Belirtileri

​

Yaşam boyu devam eden etkileri ile Asperger sendromu çocuk, genç ve yetişkinleri etkilemektedir. Rutini seven, sosyal becerilerinde zayıf olan Asperger sendromlu çocuklar genellikle konuşmaya başlarlar. Bu özelliği ile de otizmden ayrılır. Okul öncesinde belirtileri ile yaşıtlarından ayrılan Asperger sendromlu çocuklarda görülen tipik özellikler şöyledir:

​

• Konuşabilmelerine rağmen sohbeti başlatma ve sürdürmede zorluk yaşarlar.

• Rutini sever, değişiklikten hoşlanmazlar.

• Aşırı derecede içine kapanıktırlar.

• Tekrarlayıcı davranışlar sergiler, tekdüze konuşurlar.

• Karşısındaki konuşurken değişen ses tonunu anlamaz, esprileri algılayamazlar.

• Konuşmalar resmi, göz kontağı zayıftır.

• Bir iki konuda aşırı ilgili olup detaycı olabilirler.

• Sevdiği konularda aşırı konuşur, tek taraflı sohbete dalarlar.

• Motor becerilerinde yaşıtlarına göre öğrenme daha geç gerçekleşir.

 

Bu belirtilerden birisi görülen çocuğun Asperger sendromuna yakalandığı anlamı çıkarılmamalıdır. Asperger sendromunun tam anlamı ile koyulabilmesi için uzman doktorlarla görüşmek gerekir.

 

Asperger Sendromunun Otizmden Farkı

​

Otizm yaşamın ilk 3 yılında ortaya çıkmasına karşın, genellikle Asperger sendromlu çocuklar bebeklik yıllarını diğer bebeklerle aynı sağlıkta geçirir. Otizmde konuşma geriliği varken genellikle Asperger sendromunda konuşmaya başlama ve konuşma normaldir. Bilişsel ve dil gelişimi olarak otizmden ayrılır. Otizmli çocuğa göre Asperger sendromlular nispeten daha konuşkan hatta ilgi duyduğu alanlarda aşırı konuşkandır. Toplumla uyumlu olmadıklarını bilirler, otizmli çocuk bunun farkında değildir.

 

Asperger Sendromu Tedavisi

​

Asperger sendromu yaşam boyu sürse de uygun ve etkili tedaviler ile belirtileri büyük oranda azaltılır. Çocuğun diğer çocuklar ile etkileşimlerini artırma hedefinde yapılan eğitimler, çocukların kendilerine yetmesini sağlayarak toplumda etkin bir şekilde rol almasına yardımcı olur. Asperger sendromu için uygulanan tedavi, sosyal vasıfları ve iletişimi geliştirmek ile davranış yönetimlerinden oluşmaktadır. Çocuğun gelişimine paralel olarak sürekli ayarlanan eğitim programı okulda sürdüğü kadar evde de devam ettirilmelidir.

Tedavi, iletişim ve sosyal vasıfları geliştirmek ve davranış yönetiminden oluşur. Tedavi programının çocuğunuzun gelişimine paralel olarak ve çocuğunuza daha faydalı olacak şekilde sürekli ayarlanması gerekebilir. Çocuğunuzun güçlü yönlerinden faydalanın, onları evde ve okulda ilgi alanlarına yönelmeleri için cesaretlendirin. Aktivite odaklı gruplar ve danışmanlık da yararlı olabilir. Asperger sendromlu çocukların çoğunda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, bipolar bozukluk, obsesif-kompülsif bozukluk, sosyal anksiyete bozukluğu ve depresyon gibi rahatsızlıklar da görülebilir. Bu durumlar, zaten ilave ihtiyaçları olan bir çocukla ilgilenen ebeveynlerin üzerine bir yük daha bindirir ve bunların da ilaç ve diğer terapilerle tedavi edilmesi gereklidir. Ebeveynlerin Aspergersendromu olan çocuklarına yardımcı olabilmeleri için ilk önce Asperger hakkında uzmanlardan doğru ve kapsamlı bilgi almaları ve kendilerini bu konuda eğitmeleri gereklidir. Aşağıda size faydalı olabilecek bazı öneriler bulunmaktadır. Bazıları işinize yarayabilir, bazılarının da size faydası dokunmayabilir. Esneklik, yaratıcılık ve öğrenme isteği çocuğunuzu büyütürken size yardımcı olacak unsurlardır.

BAŞARI İÇİN GENEL ÖNERİLER:

​

Asperger sendromlu çocuklar yemek, ev ödevi ve yatma zamanı gibi düzenlenmiş günlük rutinlerden fayda sağlarlar. Belirli kurallardan ve stresi en aza indiren ve kafalarını karıştırmayan tutarlı beklentilerden hoşlanırlar. Asperger sendromlu çoğu kişi sözlü eğitim ve görevlerde daha başarılı olur. Doğrudan, özlü ve anlaşılır bir tavır da yardımcı olur. Asperger sendromlu kişilerin çoğu olayları bir bütün olarak algılamakta zorluk çeker ve daha çok durumumun bir bölümünü görmeye meyillidirler. Bu yüzden bölüm bölüm bütüne doğru giden eğitim yaklaşımından, yani kavramın bir bölümüyle başlayıp onun parça parça etrafını saran fikirlerin eklenmesiyle sonuca ulaşan eğitimden çoğunlukla büyük fayda sağlarlar. Yardımcı olabilecek şemalar ve diğer yazılı materyallerle zenginleştirilmiş görsel destek faydalı olabilir. Saatin tıklaması, floresan lambanın cızırtısı gibi geri plandaki seslerin çocuğunuzun dikkatini dağıtabileceğini bilin. Asperger sendromlu çocuklar çoğunlukla daha geç olgunlaşır. Her zaman yaşına göre davranmasını beklemeyin. Stres tetikleyici şeyleri bulmaya ve bunları engellemeye çalışın. Zor durumlar için çocuğunuzu önceden hazırlayın ve değişiklikle veya yeni durumla başa çıkabilmesi için stratejiler öğretin.